NSZZ "SOLIDARNOŚĆ" BANKU MILLENNIUM
ul. Floriana 7
(od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 18:00)
41-500 Chorzów
ul. Sobieskiego 17/11
Najbardziej znanym rodzajem przerwy w pracy jest przerwa wynosząca 15 minut. Należy się pracownikom zatrudnionym na umowę i pracy, i jest wliczana do czasu pracy. Mówi o tym art. 134 Kodeksu pracy.
Ile przerwy na 8 godzin pracy?
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy (art. 134 KP).
Przerwa 15-minutowa definiowana przez Kodeks pracy nie jest wystarczająco długa, aby zdążyć zamówić lub przygotować sobie obiad i zjeść go w spokoju. Dlatego przyjęło się mówić na nią przerwa śniadaniowa.
Przerwa 15-minutowa przysługuje każdemu, kto pracuje w ciągu dnia powyżej 6 godzin. Oznacza to, że przerwa w pracy 12-godzinnej, 10-godzinnej czy pracy stojącej również wynosi 15 minut.
Niestety prawo w większości przypadków nie przewiduje innych przerw wliczanych do czasu pracy. Teoretycznie pracodawca może przydzielić Ci więcej niż 15 minut przerwy wliczanej do czasu pracy, ale w praktyce mało która firma decyduje się na taki propracowniczy krok.
Nie można zapominać również, że osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy, które pracują w ciągu doby mniej niż 6 godzin, z takiej przerwy nie będą mogły skorzystać w ogóle.
Warto również wspomnieć, że przerwa należy się pracownikowi w trakcie pracy. To oznacza, że nie można zrezygnować z przerwy w czasie pracy, aby przychodzić do pracy 15 minut później lub wychodzić z niej wcześniej.
Co więcej, pracodawca ma prawo określić czas, w jakim pracownik może skorzystać z przerwy śniadaniowej.
Dodatkowa przerwa do 60 minut
W przypadku gdy 15 minut przerwy w ciągu dnia pracy nie jest dla pracowników wystarczająco, pracodawca może wprowadzić dodatkową przerwę, która nie będzie wliczana do czasu pracy.
Dokładnie wyliczona została przez ustawodawcę długość trwania przerwy, która powinna wynosić jedną godzinę. Nie oznacza to, że pracodawca pozbawiony jest możliwości udzielenia przerwy krótszej. Ważne jest to, że przerwa ma być jedna w ciągu dnia, nie jest dopuszczalne udzielenie dwóch czy więcej przerw, nawet jeśli ich łączny czas nie trwa dłużej niż ustawowe 60 minut.
Zgodnie z obowiązującym orzecznictwem i najnowszym prezentowanym poglądem judykatury, nie jest możliwe, aby przerwę tą rozbijać na krótsze przerwy. Nie ma za to przeciwwskazań, by przerwę tą łączyć z 15-minutową przerwą, tak by trwała ona w sumie 75 minut, jednak możliwość ta powinna znaleźć odzwierciedlenie w wewnątrzzakładowych przepisach
Celem wprowadzenia przerwy zasadniczo jest umożliwienie ustawodawca pracownikowi przerwy na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych, jednak pracownik może ją wykorzystać w dowolny sposób i nie powinien być w tym zakresie w jakikolwiek sposób ograniczany. Ważne jest, aby prawo zatrudnionego do przerwy było realizowane z poszanowaniem obowiązku przestrzegania regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie porządku. Ponadto, po jej zakończeniu pracownik powinien być w stanie psychofizycznym właściwym do kontynuowania przerwanej pracy.
W związku z tym, że 60-minutowa przerwa nie jest wliczana do czasu pracy, pracownik w czasie jej trwania nie pozostaje do dyspozycji pracodawcy. Jednocześnie za ten czas nie przysługuje mu wynagrodzenie ani inne świadczenie pieniężne.
Podstawą prawną dodatkowej przerwy jest art. 141 Kodeksu pracy:
Art. 141. § 1. Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut, przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.
§ 2. Przerwę w pracy, o której mowa w § 1, wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Czy pracownik może odmówić korzystania z przerwy?
Fakt, że godzinna przerwa nie jest wliczana do czasu pracy oznacza także, że pracownik, aby wypracować pełen dzienny wymiar czasu pracy, powinien wychodzić z firmy po 9 godzinach od rozpoczęcia pracy w danym dniu. Pracownik nie może przy tym odmówić korzystania z przerwy, ani tym bardziej skrócić swojego dnia pracy i opuścić stanowisko pracy po 8 godzinach. Takie zachowanie pracownika może być potraktowane przez pracodawcę jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i prowadzić do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.
WAŻNE!!!
Godzinna przerwa nie może natomiast służyć pracodawcy do wydłużenia czasu pracy. Przełożony nie może więc w tym czasie powierzyć zatrudnionemu pracy do wykonania, nawet jeśli mieści się ona w zwykłych obowiązkach pracownika.
UWAGA!!!
Zgodnie z najnowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego pracodawca może pozostawić pracownikom możliwość wyboru, czy chcą korzystać z przysługującej im przerwy na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych, czy wolą zakończyć pracę odpowiednio wcześniej. W takiej sytuacji pracownicy powinni indywidualnie zadeklarować swój wybór na przykład poprzez pisemne oświadczenie.
A co z przerwą na papierosa? Coś takiego w Kodeksie pracy w ogóle nie występuje. W praktyce wielu pracodawców rozumie nałóg nikotynowy i przymyka oko, gdy pracownik wychodzi na dymka.
Ile przerwy w pracy przysługuje pracownikowi przy komputerze?
Praca przy komputerze to ciągłe narażanie wzroku na zmęczenie.
Minister Pracy i Polityki Socjalnej wyszedł na przeciw pracownikom biurowym i w dniu 1 grudnia 1998 r. wprowadził rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe:
§ 7. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:
1) łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała — przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub
2) co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Zatem….
Jeśli Twoja praca polega w pełni na korzystaniu z komputera, przysługuje Ci dodatkowe 5 minut przerwy po każdej przepracowanej godzinie. Okres tych przerw jest wliczony w czas pracy.
Dodatkowa 5-minutowa przerwa przysługuje zarówno w umowie na okres próbny, określony, jak i nieokreślony.
Ważne!!!
Przerwy w czasie pracy przy komputerze wynikają z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie można łączyć ich w jedną, dłuższą przerwę.
Ustawowa przerwa w pracy dla karmiących matek, pracowników fizycznych i młodocianych.
Oprócz standardowych przerw, istnieją jeszcze dodatkowe:
- dla karmiących matek,
- pracowników młodocianych.
Ile przerwy dla matki karmiącej?
Matka karmiąca może liczyć na dodatkowe przerwy wliczone w czas pracy:
Podstawą prawną przerw dla matek karmiących jest art. 187 Kodeksu pracy:
§ 1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.
§ 2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
Ile przerwy dla osoby młodocianej?
Osoby młodociane (15-18 lat) zamiast 15-minutowej przerwy otrzymują 30 minut przerwy, jeśli pracują powyżej 4,5 godziny w ciągu doby. Podstawę prawną stanowi art. 202 Kodeksu pracy:
§ 31. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.
Ile przerwy dla osoby niepełnosprawnej
Osoby niepełnosprawne z kolei mogą liczyć na drugą, dodatkową przerwę 15-minutową. Zatem łączny czas przerw wliczanych do czasu pracy w przypadku osób niepełnosprawnych wynosi 30 minut.
Kwestia przerwy dla osób niepełnosprawnych jest regulowana przez Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych z 2011 r.:
Art. 17. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
PODSUMOWUJĄC…
Przerwa w pracy — ile wynosi według Kodeksu pracy?